#کوهنوردان_آزادصفه

این وبلاگ به منظور برقراری ارتباط با دنیای کوهنوردی طراحی شده است

#کوهنوردان_آزادصفه

این وبلاگ به منظور برقراری ارتباط با دنیای کوهنوردی طراحی شده است

عوامل موثردر نامگزاری کوهای ایران

عوامل موثر در نامگذاری کوهای ایران را میتوان به چند دسته تقسیم کرد :

1-      رنگ : به طور تقریبی از اسم  رنگها در نامگذاری  کوههای ایران استفاده شده است . به تصورنخستین کسانی که کوهها را نامگذاری  کرده اند شباهتی بین آنکوه و رنگیکه کوه راباآن می خواندند وجود داشته است مثلا ، برفی که روی کوهها است و مدت زیادی روی آن میماند، آنرا سفید میکند . در ایران  70 کوه وجود دارد که نام آنها فقط سفید است و این به غیر از کوه هایی است که پیشوند یا پسوند سفید دارند مانند  :  سفید خانی ، سفید چشمه ، کمر سفید یا سنگ سفید . از سوی دیگر نام تمام کوهها فارسی نیست . تعداد زیادی از کوههای ایران نام ترکی دارند مانند : آق بلاغ ،آق تپه ،آق داش ،آق داغ ،آق دربند وآق مزار و... ( سفید در فرهنگ زبان ترکی ؛ آق ؛ گفته میشود ) کوهها اگر از زاویه پشت به نور دیده شود و یا از مواد و یا سنگهایی سیاه رنگ شده باشند سیاه به نظر میرسند  . 32 کوه به اسم سیاه کوه در ایران وجود دارد و 68 کوه با پیشوند سیاه که مهمترین انها عبارتند از : سیاه بند ، سیاه گوگ ، سیاه خانی ، سیاه تخت ، سیاه پال ، و سیاه کمان و...نام رنگهای دیگر چون سبز ، زرد ؛ قرمز نیز به بسیاری از کوهها اطلاق میشود . نام زرد به دلیل رگه ها ی آهکی زرد رنگ ، قرمز به دلیل وجود خاک  رس و نام سبز به دلیل پوشش گیاهی به کوهها داده شده است .

2-     عدد : گروه دوم ترکیب عدد یا اسامی کوها است به ویزه اعدادی که حالت تقدس دارند مانند : چهار ( یال چهار پالون ) هفت ( هفت سران لار ، هفت خوانی ، هفت تنان ) چهل ( چهل تن ، چهل نابالغان ، چهل چشمه ، چهل دختر ، چهل خشت ، چهل شهیدان ) هفتاد ( هفتاد قله ) و...

3-   جنس : وجود سنگ آهن ، شیشه ، گچ ، نمک ، سنگ سفید ، سنگ سیاه ، نقره ، فیروزه و کانی های گونا گون کوههایی به همین نام به وجود آورده است  .در ایران  18  کوه به نام گچ و77 کوه نمکی داریم .

4-   جانوران : از نام جانوران هم در اسم گذاریها استفاده شده است ، مثل کرکس ، خرسان ، شیرکوه گرگ ، پلنگ کوه ، خرگوشان ، کفتار کوه ، اشتران کوه ، گاو چال ، مار کوه ، میش چال تخت خرس و...

5-   گیاهان : بعضی از کوهها به دلیل نزدیکی به مزارع یا محل کاشت محصولی خواص نامگذاری شده اند ، مانند : دشت الو ، دره انجیر و بادامستان . وجود گلهای زرد ، درخت سنجد و گیاه گونه  نامهای کوه گل زرد ، کوه چشمه سنجد ، و گردنه گون پشته ، را به وجود آورده است .

6-    مکانهای مذهبی: وجود مقبره بسیاری از امامزاده ها یا اشخاص مذهبی در دامنه کوهها دلیلی برای نامیدن آنکوه ها به نام آن اشخاص بوده است . کوههای امامز اده عبداله ، امامزاده قاسم ، ابوذر ، امامزاده هاشم از این جمله اند . کوههایی نیز بر مبنای اعتقادات مذهبی نامگذاری شده اند مانند  ( الله اکبر والله داغ ) .

7-   شخصیتهای تاریخی وافسانه ای : نامگذاری ، کوههای تخت سلیمان ، بلقیس ، و کوههایی که نامی از قهرمانان افسانه ای چون رستم دارند نیز با الهام گرفتن از شخصیتهای تاریخی افسانه ای صورت گرفته.است مانند ،مناطق تخت سلیمان در البرز و بیژن درکوه دنا وچک چک دراستان یزد .

به طور مثال برخی از نامگذاریها از اینقرارند :

آتشگاه  : این کوه ( 1670 ) متر از سطح دریا در اصفهان قرا ردارد . این کوه در زمان ساسانیان محل آتشکده بوده است . (جغرافیای استان اصفهان ، ضمیمه جغرافیای ایران)

آلما بلاغ : واژه ای به زبان ترکی است و به معنای چشمه سیب در الوند همدان . ( قله های الوند )

آویدر  :  این کوه درجنوب غربی شهر سنندج قرار دارد .چشمه های آب صاف در کمر کوه جاری است و از آب این کوه آسیابهای زیادی در دره آبیدر دایر است . واژه آبیدر در اصل ((آویدر )) بوده که (( آو )) در اصتلاح زبان کردی به معنی مخفف آب است . بنا بر این لفظ آویدر به معنی کوه با آب است . (تحفه ناصری )

اخلومد : دره ای در نزدیکی مشهد است . و روایت است که از نام یکی از سرداران حمله اعراب به نام خالد گرفته شده است که مامور فتح این دره بوده است . مردم این دره هرگاه سربازان خالد را میدیدند فریاد میزدند خالد امد و به تدریج اسم این دره به اخلومد تبدیل شد . (به نقل از عباس جعفری )

البرز : در پهلوی ، (هربرز ، هربورس ، و در اوستا ، هره برزئی تیو یا هارابرزایتی ) نامیده شده است . این اسم مرکب از دوجزء ( هر) به معنی کوه و( برز) به معنی بالا ، بلند و بزرگ و در مجموع به معنی کوه بلند ، کوه مرتفع و کوه بزرگ است . ( فرهنگ دهخدا و معین )

الموت : قله الموت را به سبب ارتفاعی که دارد ((اله موت )) گفتند یعنی عقاب آشیان ، زیرا  ((اله )) به معنی عقاب و ((اموت )) به معنی اشیان است و چون عقاب در جاهای بلند آشیان میکند ، آن قله را به این نام خوانده اند و به مرور زمان  ((الموت)) شده است . (لغت نامه دهخدا )

الوند : واقع در جنوب غربی همدان است.  گفته شده الوند در اصل ( اروند) بوده که به تدریج تعغیر یافته. الوند از (ال ) و پسوند (وند ) تشکیل شده که ( وند ) به معنی مکان ، جا و ( ال) به معنی تندی و سربالایی زیاد میباشد . بنابراین الوند به معنای جایی که سربالایی تند و بسیار دارد . (گویند شخصی در این کوه آرمیده است که نام او اروند بوده ،به همین سبب کوه را به نام او خوانده اند . (برفراز قله های الوندو برهان قاطع )

بز قوش : این کوه درجنوب کوهستان سبلان واقع شده است و حدود 120 کیلومتر طول و 45 کیلومتر عرض دارد . چون رشته کوه مزبور به شکل گوش بز است انرا بز قوش نامیدهاند .(اردبیل شهر مقدس )

بیستون : در پارسی باستان (بغستان) تلفظ میشد که مرکب از دو جزء ((بغ )) و ((ستان )) بوده است و به معنی پرستش خدا میباشد چون ایرانیان فراز کوهها را برای پرستش خدا مناسب تر میدانستند ، این کوه مرتفع را جایگاه نیایش خدا نامیدند .(نام مکانهای جغرافیایی در بستر زمان

                                                                              پایدار باشید

نظرات 1 + ارسال نظر
رازقی چهارشنبه 24 فروردین‌ماه سال 1390 ساعت 11:08 ق.ظ

بسیار خوب بود. تنوع مطالب در وب لاگ زیاد است که خود از مزایای آن است. به همین خاطر دسته بندی مطالب به صورت دقیق در وبلاگ ضروری به نظر می رسد.

درود بر شما همنورد عزیز و گرامی .
پایدار باشید

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد